Η καθολική εργαστηριακή αυτοματοποίηση (Total Laboratory Automation – TLA) είναι σύστημα αυτοματισμού των επαναλαμβανόμενων εργασιών του εργαστηρίου. Αντικαθιστά τον ανθρώπινο παράγοντα στην προετοιμασία και στη μεταφορά των δειγμάτων, με ρομποτικές συσκευές. 

Ο εργαστηριακός αυτοματισμός ενοποιεί τον έλεγχο πολλών διαφορετικών αναλυτικών οργάνων, μειώνοντας έτσι το κόστος των εργαστηριακών δοκιμών.

Τα περισσότερα κλινικά εργαστήρια, αντιμετωπίσουν τις μειωμένες αμοιβές για εξετάσεις που πραγματοποιούν. Προβληματίζονται λοιπόν για την ανάγκη εφαρμογής συστήματος Ολικού Αυτοματισμού (TLA) ή επιμέρους τμημάτων αυτού. Ο στόχος είναι να επιτύχουν μείωση του λειτουργικού κόστους.

Τα κλινικά εργαστήρια ανά τον κόσμο εισέρχονται πλέον στην καθολική εργαστηριακή αυτοματοποίηση. Η επιλογή βασίζεται στο ότι η αυτοματοποίηση όχι μόνο αυξάνει την κερδοφορία αλλά και βελτιώνει την ποιότητα, την έγκαιρη ολοκλήρωση και την ευελιξία. Ένα ποσοστό βιοχημικών και αιματολογικών εξετάσεων πραγματοποιείται σήμερα απολύτως αυτόματα.

Τα οφέλη της χρήσης του εργαστηριακού αυτοματισμού περιλαμβάνουν τη μείωση των ανθρώπινων λαθών στο χειρισμό των δειγμάτων, τη βελτίωση του συνολικού ελέγχου της διαδικασίας και τους ταχύτερους χρόνους ολοκλήρωσης (TAT) από τη συλλογή δειγμάτων έως την έκδοση των αποτελεσμάτων εξετάσεων.

Η καθολική εργαστηριακή αυτοματοποίηση κλινικού εργαστηρίου επιτυγχάνει:

• Αντιμετώπιση των μεταβαλλόμενων αναγκών.
• Βελτίωση της λειτουργικής απόδοσης
• Προηγμένες δυνατότητες ροής εργασίας
• Βελτίωση της παραγωγικότητας με λογικό κόστος.

Αυτοματοποίηση εξετάσεων

Οι εργαστηριακές εξετάσεις έχουν εξελιχθεί με τρόπο ώστε να βασίζονται σε διαγνωστικές συσκευές επεξεργασίας μεγάλου όγκου. Τα διαγνωστικά συστήματα έχουν αυξηθεί τόσο σε μέγεθος όσο και κλίμακα αυτοματισμού. Γραμμές διακίνησης εργαστηριακών δειγμάτων τροφοδοτούν ταχύτατα τα κατάλληλα σημεία επεξεργασίας δειγμάτων, ανάλογα με το είδος των ζητούμενων εξετάσεων.

Τα προ-αναλυτικά και τα μετα-αναλυτικά τμήματα της εργαστηριακής ροής εργασίας περιλαμβάνουν όλα τα απαραίτητα βήματα για την διαχείριση του δείγματος στο εργαστήριο. Βήματα που καλύπτουν τον έλεγχο, επεξεργασία, προετοιμασία για την εξέταση, την τελική έγκριση και διάθεση του αποτελέσματος.

Η τυπική προ-αναλυτική ροή εργασίας περιλαμβάνει συγκεκριμένη μέθοδο ταυτοποίησης δείγματος. Αρχικά αριθμοδότηση και την επικόλληση ετικέτας γραμμωτού κώδικα – εάν δεν έχει γίνει ήδη, ακολουθούμενη από τη δρομολόγηση στο ανάλογο εργαστηριακό τμήμα. Καθώς το δείγμα οδεύει προς εξέταση στον αναλυτή, άλλα στάδια επεξεργασίας όπως η φυγοκέντρηση, ο αποπωματισμός, ο διαχωρισμός, μπορούν να πραγματοποιηθούν αυτόματα. Έτσι προετοιμάζονται τα κατάλληλα φιαλίδια για την τελική αναλυτική φάση. Μετά τη δοκιμή, το δείγμα μπορεί να επαναπωματισθεί και να αποσταλεί για αποθήκευση. Τα βήματα στη ροή εργασίας φαίνονται παρακάτω:

Η προ-αναλυτική φάση εκτιμάται ότι καταναλώνει το 60% του χρόνου και της προσπάθειας στη συνολική ροή εργασίας των δειγμάτων. Οι εκτιμήσεις του προ-αναλυτικού σφάλματος στο συνολικό εργαστηριακό σφάλμα κυμαίνονται από 30% έως 86%.

Ο σύγχρονος εργαστηριακός αυτοματισμός

Μετά την αυτοματοποίηση των διαγνωστικών οργάνων και ένταξη του LIS στο εργαστήριο, ο αυτοματισμός με βάση τους ιμάντες μεταφοράς και προγραμματιζόμενα ρομποτικά δημιούργησαν το πρώτο αυτοματοποιημένο εργαστήριο. Ετσι ξεκίνησε η επέκταση του αυτοματισμού έξω από τα όρια του οργάνου για να φθάσει στην προ-αναλυτική και μετα-αναλυτική φάση.

Τα Εργαστηριακά Συστήματα (Laboratory Information Systems – LIS) αποτελούν σήμερα εκτεταμένες πλατφόρμες που διέπουν όλη τη διαδικασία και τη ροή εργασίας του εργαστηρίου.

Τα συστήματα πληροφορικής είναι πλέον κρίσιμα για τη εύρυθμη και αποδοτική λειτουργία του εργαστηρίου. Πρέπει δε να συνεργάζονται αρμονικά με τα διαγνωστικά όργανα και την αυτοματοποίηση.
Οι λύσεις για την καθολική εργαστηριακή αυτοματοποίηση είναι ανοικτές και κλειστές. Οι κλειστές είναι συνηθέστερες. Κλειστές λύσεις είναι εκείνες που παρέχονται από τους κατασκευαστές οργάνων και συνήθως συνδέονται μόνο με όργανα του συγκεκριμένου προμηθευτή. Οι κλειστές λύσεις έχουν ως αποτέλεσμα να δημιουργούνται νησίδες αυτοματισμού γύρω από τα συγκεκριμένα μέρη του εργαστηρίου και όχι ένας ολικός αυτοματισμός.

Αυτοματισμός ανοιχτής αρχιτεκτονικής

Οι λύσεις αυτοματισμού ανοικτου τύπου, είναι ανεξάρτητες από τα όργανα του εργαστηρίου. Κατασκευάζονται από ανεξάρτητες εταιρείες και επικοινωνούν με το LIS και τα τις συσκευές αυτοματοποιώντας τη ροή εργασίας στο προ-αναλυτικό και μετα-αναλυτικό στάδιο. Η ανεξαρτησία από έναν συγκεκριμένο προμηθευτή επιτρέπει στα ανοικτά συστήματα αυτοματισμού τη μεταφορά δειγμάτων οπουδήποτε στο εργαστήριο και παρέχει μια ενιαία καθολική λύση αυτοματισμού.

 

Σήμερα ο αυτοματισμός είναι απαραίτητος σε οποιοδήποτε κλινικό εργαστήριο.