Αναζητώντας το καταλληλότερο σύστημα εντολών εξετάσεων εργαστηρίου θα πρέπει να απαριθμήσουμε τα σχετικά συστήματα. Οι εντολές των εργαστηριακών εξετάσεων που αιτούνται οι κλινικοί ιατροί, μπορούν να εισαχθούν από τα εξής πληροφοριακά συστήματα:
1. CIS (Clinical Information System)
2. EMR (Electronic Medical Record)
3. LIS (Laboratory Information System)
4. CPOE (Computerized Physician Order Entry)
Όλα τα παραπάνω συστήματα έχουν άμεση σχέση μεταξύ τους και πρέπει να διαλειτουργούν. Στόχος είναι η άντληση όσο περισσότερων στοιχεία μπορούν να αντληθούν σχετικά με τον εξεταζόμενο και το ιστορικό του. Όσο πληρέστερα, τόσο καλύτερη θα είναι η προσέγγιση των απαραίτητων εξετάσεων και ο προσδιορισμός της διάγνωσης. Είναι προφανές ότι για την ηλεκτρονική παραγγελία είναι υποχρεωτική η διασύνδεση με το Πληροφοριακό Εργαστηριακό Σύστημα (LIS).
Αναζητώντας τη βέλτιστη επιλογή καταλήγουμε ότι όσο πλησιέστερο στην εργαστηριακή πληροφορική είναι ένα σύστημα, τόσο καλύτερα επιτυγχάνει την παραγγελιοληψία.
Οι εξετάσεις που συμπεριλαμβάνονται στην εργαστηριακή βάση δεδομένων αποτελούν την πλήρη λίστα των εξετάσεων που πραγματοποιούν τα εργαστήρια του Οργανισμού Υγείας. Τα μη εργαστηριακά συστήματα συνήθως δεν διαθέτουν το σύνολο των εξετάσεων που πραγματοποιούνται στο εργαστήριο. Αυτό συμβαίνει επειδή κάποιες εξετάσεις δεν χρειάζονται (π.χ. γιατί δεν χρεώνονται). Ακόμη γιατί μπορεί μία εξέταση που χρεώνεται στο εργαστήριο να αναλύεται σε πολλές επί μέρους εξετάσεις (παραμέτρους). Ακόμη μπορεί να περιέχουν εξετάσεις με το όνομα της κατηγορίας τους (πχ Ηλεκτρολύτες) και να μην προσδιορίζεται η επιθυμητή εξέταση (πχ Κάλιο, Νάτριο κλπ).
Παραγγελία από ένα μή εργαστηριακό σύστημα
Η παραγγελία από ένα μη εργαστηρικό σύστημα δεν μπορεί να εκτυπώσει τα τελικά barcodes δειγμάτων για χρήση στα αναλυτικά διαγνωστικά συστήματα. Τα μη εργαστηριακά συστήματα δεν χειρίζονται αριθμήσεις δειγμάτων. Συνεπώς επιβαρύνουν τον Οργανισμό με διπλή εκτύπωση ετικετών. Μία πρώτη εττικέτα έως την παραλαβή από το εργαστήριο και μία δεύτερη, την οριστική. Συνήθως τα παραπάνω συστήματα διαχειρίζονται την πληροφορία σε επίπεδο παραστατικού (αριθμός παραστατικού – εντολής εξετάσεων). Με αυτό τον αριθμό αναγνωρίζουν τις περιεχόμενες εξετάσεις. Όμως με τον τρόπο αυτό καθίσταται είτε αδύνατη είτε ιδιαίτερα δύσκολη η προσθήκη εξετάσεων στο ίδιο δείγμα (και στο ίδιο παραπεμπτικό).
Στα Νοσοκομεία που χρησιμοποιείται αυτή η μεθοδολογία, η προσθήκη εξέτασης σε υπάρχον δείγμα, συνήθως δεν αντιμετωπίζεται μηχανογραφικά. Ο Κλινικός Ιατρός ζητεί από τα εργαστήρια την προσθήκη εξέτασης, με τηλεφωνική επικοινωνία. Αποτέλεσμα είναι να μην υπάρχει η πρόσθετη εξέταση στην παραγγελία, να μην χρεώνεται και να δημιουργούνται αποκλίσεις στις αναφορές και τις στατιστικές.
Επιπλέον προκειμένου να επιτευχθεί η δρομολόγηση των δειγμάτων στα κατάλληλα εργαστήρια το κλινικό σύστημα ‘υποχρεώνεται’ να υποστηρίξει εργαστηριακά τμήματα και διαδικασίες που στην πραγματικότητα είναι εκτός των πραγματικών αναγκών του. Αποτέλεσμα είναι η αλλοίωση του σχεδιασμού της βάσης δεδομένων του με άμεση επίδραση στην αποδοτικότητά του. Θεωρείται δεδομένο ότι η βάση δεδομένων ενός LIS έχει πολύ ειδικότερο και καθετοποιημένο σχεδιασμό από ένα HIS/CIS σε σχέση με τα εργαστηριακά δεδομένα.
Διοικητικο-οικονομικά συστήματα και παραγγελία εξετάσεων
Πολλές φορές συστήματα που σχεδιάστηκαν για τις οικονομικές και διοικητικές εργασίες Νοσοκομείων, προσπαθούν να επεκταθούν συμπεριλαμβάνοντας διαχείριση Ιατρικής πληροφορίας. Είναι προφανές ότι ο διοικητικο-οικονομικός σχεδιασμός τους δεν είναι ο καταλληλότερος για εμβάθυνση στα Ιατρικά δεδομένα, με αποτέλεσμα τα συστήματα αυτά να καθίστανται αναποτελεσματικά.
Νοσηλευτικά συστήματα
Συστήματα που κατά βάσιν καλύπτουν τις Νοσηλευτικές διαδικασίες ενίοτε παρουσιάζονται ως σύστημα ‘Ιατρικού Φακέλου’. Τα συστήματα αυτού του τύπου υπολοίπονται σε διαλειτουργικότητα, έχουν κλειστό σχεδιασμό και για να λειτουργήσουν απαιτούν να διαχειρίζονται όλες τις πληροφορίες στην δική τους βάση δεδομένων. Για να ανταπεξέλθουν, υποχρεώνουν τον Φορέα Υγείας να διατηρεί την ίδια πληροφορία σε διπλές βάσεις δεδομένων, κατάσταση που απαγορεύεται από τα standards της Ιατρικής Πληροφορικής. Τα συστήματα αυτά ανήκουν στα συστήματα παλαιότερης γενιάς.
Ο Ιατρικός φάκελος σήμερα βασίζεται στη διαλειτουργικότητα
Σήμερα ο σύγχρονος Ιατρικός Φάκελος βασίζεται στη διαλειτουργικότητα. Αποτελείται από τις πληροφορίες που το ίδιο το σύστημα χειρίζεται ως EMR, αποτελούμενο από πολλαπλά επιμέρους κλινικά συστήματα διαφόρων ιατρικών ειδικοτήτων. Συμπεριλαμβάνει όλες τις ασθενοκεντρικά καταχωρισμένες πληροφορίες που διατηρούν τα επιμέρους συστήματα (CIS, LIS, RIS, AP-LIS, BBMS, PACS κλπ). Τα σύγχρονα συστήματα είναι διαδικτυακά και διαλειτουργούντα. Η εμφάνιση των πληροφοριών του Ιατρικού φακέλου γίνεται μέσω συγκέντρωσης των πληροφοριών που βρίσκονται σε επιμέρους ιατρικά και μη συστήματα. Αποτέλεσμα είναι ότι ο κάθε Οργανισμός Υγείας απολαμβάνει αφενός μεν τη χρήση βέλτιστων συστημάτων ‘best of breed’ και αφετέρου την συνεχή εξέλιξή τους, μέσω της εξατομικευμένης εξέλιξης καθενός εξ’ αυτών. Η επιμέρους εξέλιξη εξασφαλίζει την συνεχή βελτίωση του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος Υγείας.
Συμπέρασμα
- Όσο πλησιέστερο είναι το σύστημα παραγγελιών στο Εργαστηριακό Σύστημα (LIS) τόσο πιο αποτελεσματικό είναι για την παραγγελία εξετάσεων.
- Δεν προτείνεται η χρήση συστήματος παραγγελιών, που είναι βασισμένο και εμπεριέχεται σε Διοικητικο-οικονομικά συστήματα.
- Το πιο εξελιγμένο σύστημα άρα και το πιο καταλληλότερο σύστημα εντολών εξετάσεων είναι ένα εξειδικευμένο σύστημα CPOE (Computerized Practitioner Order Entry). Εάν δε, το CPOE είναι εφοδιασμένο και με CDSS τότε αποτελεί τη κορυφαία επιλογή συστήματος εντολών εργαστηριακών εξετάσεων.
